အရြယ္ေရာက္သူတိုင္း သိထားရမည့္ HIV

ဆရာရွင့္ AIDS ျဖစ္ေနတဲ့လူက သူစားေနတဲ့ထမင္းကို ကေလးကို ေကၽြးလိုက္တယ္ဆရာ။ အဲဒါေရာဂါ ကူးႏိုင္လား ဆရာ။ သိခ်င္လို႔ပါ။

• ဘယ္လို ကုိယ္ခႏၶာ-အရည္ေတြမွာ HIV ပိုးေတြ ပါေနႏိုင္သလဲ။
၁။ ေသြး၊
၂။ သုတ္ရည္၊
၃။ ဗဂ်ိဳင္းနား အရည္၊
၄။ ႏို႔ရည္၊
၅။ တျခား ေသြးပါႏိုင္တဲ့ အရည္ေတြ။

• HIV ဘယ္လိုကူးသလဲ
- HIV ဗိုင္းရပ္စ္ ပိုးေတြဟာ လူ႔ကိုယ္ခႏၶာ အရည္ေတြနဲ႔ (တစ္ရွဴး) ေတြထဲမွာ ေနႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ေသြး၊ သုတ္ရည္၊ ဗဂ်ိဳင္းနာ-အရည္ နဲ႔ ႏို႔ရည္ေတြ ကေနသာ အမ်ားဆံုး ကူးေနတာ သိရတယ္။ ဒီအရည္တမ်ိဳးမ်ိဳးဟာ တျခားလူရဲ႕ အေပၚဖံုး-အပါးလႊာ၊ ထိခိုက္ ပ်က္စီးေနတဲ့ အေရျပား (တစ္ရွဴး) နဲ႔ ေသြးထဲကို ေဆးထိုအပ္လိုမ်ိဳးနဲ႔ တိုက္ရိုက္ ထိုးသြင္းတာခံရမွ ကူးစက္တယ္။

- သုေတသန က်က်နန လုပ္ေနတဲ့ အေမရိကားမွာဆိုရင္ စအိုလမ္းနည္း-လိင္ဆက္ဆံမႈ နဲ႔ (ဗဂ်ိဳင္းနား) ကေန လိင္ဆက္ဆံမႈေတြကေန ကူးစက္တာ အမ်ားဆံုးလို႔ သိရတယ္။ ေနာက္မ်ားတာ တခုက ေဆးထိုးအပ္ကေန ကူးတာ ျဖစ္တယ္။ Oral sex ပါးစပ္ကို လိင္ဆက္ဆံရာ သံုးတာနဲ႔ မိခင္ကေန ကေလးကို ေမြးေနတံုးျဖစ္ျဖစ္ ႏို႔တိုက္လို႔ ျဖစ္ျဖစ္၊ ထမင္း ဝါးခြံတာကေနျဖစ္ျဖစ္ ကူးစက္တာ နည္းတယ္။ က်န္နည္းေတြကေတာ့ မသန္႔တဲ့ ေသြးနဲ႔ ေသြးနဲ႔ဆိုင္တာေတြ သြင္းတာ၊ အဂၤါ-အစားထိုးတာေတြ ကေနကူးတယ္။ ေဆးရံုနဲ႔ က်န္းမာေရး ဌာနမွ အလုပ္လုပ္သူေတြကိုလဲ အပ္-ဒါး စတာေတြ ကေနတဆင့္ ကူးစက္ႏိုင္တယ္။

• တျခား ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတဲ့ အရည္ေတြ
- ဦးေႏွာက္နဲ႔ ခါးရိုးထဲက အာရံုေၾကာၾကီးရဲ႕အရည္၊
- အဆစ္ထဲကအရည္၊
- ေရျမႊာရည္၊
- မ်က္ရည္၊
- တံေတြး၊

• ကိုယ္ခႏၶာ အျပင္ဘက္မွာ HIV ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ အသက္ရွင္ေနႏိုင္သလဲ၊ သိပၸံပညာရွင္ အားလံုးေလာက္ နီးနီး လက္ခံၾကတာက ပိုးဟာ ကိုယ္ခႏၶာအျပင္ဘက္မွာ ၾကာၾကာ မရွင္ႏိုင္ဘူး။

• စအိုလမ္းသံုး လိင္ဆက္ဆံတာကေန ကူးႏိုင္သလား၊ Condom (ကြန္ဒြမ္) မသံုးရင္ ေသျခာေပါက္ ကူးႏိုင္တယ္။

• (ဗဂ်ိဳင္းနား) ကို လိင္ဆက္ဆံရင္ ကူးသလား၊ (ကြန္ဒြမ္) မသံုးရင္ ေသျခာေပါက္ ကူးႏိုင္တယ္။ မ-လိင္လမ္းေၾကာင္း (ဗဂ်ိဳင္းနား၊ သားအိမ္ဝ) နဲ႔ က်ား-ဆီးသြားေပါက္ေတြမွာ မ်က္စိနဲ႔ မျမင္ႏိုင္ေအာင္ ေသးငယ္တဲ့ အရွ-အနာေလးေတြကေန ပိုးဝင္ႏိုင္တယ္။ အနာ-အဆာ ရွိရင္လဲ ဝင္မယ္။ တေယာက္ေယာက္မွာ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ ရွိေနရင္ ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။

• ပါးစပ္သံုး လိင္ဆက္တာကေန ကူးသလား၊ လက္ခံသူျဖစ္ျဖစ္ ျပဳလုပ္ေပးသူျဖစ္ျဖစ္ ကူးမယ္။ ထံုးစံလမ္းသံုး လိင္ဆက္ဆံနည္း ေလာက္ေတာ့ အျဖစ္မမ်ားဘူး။ ပါးစပ္နဲ႔ လည္ေခ်ာင္းတဝိႈက္မွာ အနာအဆာ ရွိရင္ ပိုျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားမယ္။ သုတ္ရည္ကို ပါးစပ္ထဲ ထုတ္မိရင္ ပိုျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားမယ္။ (STD) ရွိေနရင္ ပိုျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားမယ္။

• လိင္ကရိယာေတြသံုးရင္ ကူးႏိုင္သလား၊ ကူးစက္ႏိုင္လို႔ (ကြန္ဒြမ္-အသစ္) သံုးပါ။

• ေဆးထိုးလို႔ ကူးသလား၊ ကူးႏိုင္တယ္။ ထိုးေဆး၊ ေဆးဝါး-ကရိယာ၊ ေသြးပါေနမဲ့ ေဆးထိုးပိုက္၊ မိုးေရ ျပန္သံုးတာ၊ ပုလင္း၊ အဖံုး၊ ဇြန္း၊ အစစ္၊ ေဆးရည္၊ ပတၲီး၊ ဝါဂြမ္း၊ စတာေတြကို မွ်သံုးတာ၊ လမ္းေဘးေရာင္း ေဆးထိုးပိုက္-အပ္ေတြက ျပန္ထုပ္တာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ စိတ္မခ်ရဘူး။

• HIV နဲ႔ တျခား လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြနဲ႔ ဆက္စပ္မႈ ရွိသလား၊ ရွိတယ္။ အဲလိုေရာဂါ တခုခုရွိေနသူမွာ HIV ပိုျပီး ကူးစက္ႏိုင္တယ္။ ဥပမာ ဆစ္ဖလစ္၊ လိင္လမ္း-ေရယံု၊ ရွန္ကာ၊ ကလာမိုင္ဒီးယား၊ ဂႏိုးရီးယား၊

• ေဆးရံု-ေဆးခန္း အလုပ္လုပ္သူေတြကို ကူးစက္သလား၊ ကူးစက္ႏိုင္တယ္။ ၾကိဳတင္ ကာကြယ္ေရး နဲ႔ အကာအကြယ္ေတြ သံုးရမယ္။ အဓိက သတိထားဘို႔က အပ္၊ ဒါးလို ျပတ္ရွတာနဲ႔ မေတာ္တဆ ထိခိုက္မိရင္ ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ၁% ေလာက္နီးနီး ရွိတယ္။

• မိန္မခ်င္း လိင္ဆက္ဆံတာကေန ကူးသလား၊ ရွားပါတယ္။ (ဗဂ်ိဳင္းနား) အရည္နဲ႔ ရာသီေသြးထဲမွာ ပိုးပါႏိုင္တယ္။

• တက္တူး ထိုးတာ၊ ကြင္းေတြ ေဖါက္ဝတ္ဆင္တာကေန ကူးသလား၊ ကူးႏိုင္တယ္။ အသံုးအေဆာင္ေတြကို ပိုးသန္႔တာ နည္းရင္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တခါသံုး မဟုတ္ရင္ ကူးႏိုင္တယ္။

• နမ္းတာကေနကူးသလား၊ ဘယ္လိုနမ္းသလဲအေပၚမွာ မူတည္တယ္။ ႏႈပ္ခမ္းစုပ္နမ္းနည္းနဲ႔ကူးတာ အေတာ္ေတာ့ ရွားတယ္။ ႏုတ္ခမ္းမွာ အနာရွိမွျဖစ္တယ္။ ပါးစပ္ပိတ္နမ္းတာ၊ ပါးကို နမ္းလို႔ ကူးတာ မေတြ႔ရေသးပါ။

• လူခ်င္းကိုက္လို႔ ကူးသလား၊ ရွားတယ္။ ၁၉၉၇ တံုးကရွိဘူးတာကို ထုတ္ျပန္ဘူးတယ္။

• မကူးစက္ႏိုင္တဲ့ ဆက္ဆံမႈေတြ
ကုပ္မိလို႔ မကူးပါ။ တံေတြးစင္လို႔ မကူးပါ။ လက္ဆြဲ ႏုပ္တက္တာ၊ ရင္ခ်င္းအပ္တာ၊ ေရအိမ္အတူသံုးတာ၊ ဖန္ခြက္၊ ႏွာေခ်၊ ေခ်ာင္းဆိုး တာကေန မကူးပါ။ အလုပ္ဌာနတူတာ၊ ေက်ာင္းအတူေနတာ၊ သာေရး-နာေရး အတူသြားတာ၊ တခါးဖြင့္ဘု ကိုင္မိတာ၊ ပန္းကန္ခြက္ေယာက္၊ အိမ္ေမြး-တိရစၧာန္၊ အားကစား။ ျခင္ေကာင္ကေန မကူးပါ။

ေဒါက္တာတင့္ေဆြ (၁၁-၂-၂ဝ၁၄)